Je hartslag stijgt, je gaat sneller ademhalen en je spieren spannen zich aan.
Je lichaam schakelt om in een staat van paraatheid. Je ervaart symptomen van stress.
Stress is niet altijd iets slechts, maar wanneer het te lang aanhoudt kan het negatieve gevolgen hebben voor je gezondheid.
Denk bijvoorbeeld aan je darmen. Heb jij wel is last van diarree in tijden van stress? Krijg je last van buikpijn? Of ervaar je darmkrampen? Dan ben je niet de enige.
Stress heeft namelijk direct invloed op onze darmen en de bacteriën die daarin leven, het microbioom. Daarnaast zijn er steeds meer studies die laten zien dat het microbioom invloed heeft op hoe wij met stress omgaan.
Wat is de rol van het microbioom op stress?
Onze darmflora speelt een rol bij onze reactie op stress. Een gezond en divers microbioom zorgt ervoor dat het lichaam zich beter kan aanpassen en beter kan herstellen van stressvolle omstandigheden. Ook zorgt een gezond microbioom er voor dat je minder stressgerelateerde klachten ervaart.
In dit artikel vertellen we je meer over de relatie tussen stress en het microbioom.
Wist je dat stress niet per definitie slecht is…
Het verschil tussen gezonde en ongezonde stress
Stress hoeft niet altijd iets negatiefs te zijn. Want de stressreactie van een verhoogde hartslag en hoge ademhaling kan er voor zorgen dat je beter presteert op een belangrijke sportwedstrijd. Of dat je meer focus hebt voor een school tentamen. Deze druk die je voelt kan je het beste omschrijven als “gezonde spanning.”
Een ander voorbeeld is wanneer je moet rennen om de bus te halen, doordat je lichaam in een actieve modus komt, kan jij dat sprintje makkelijk maken.
Deze vorm van stress is kortdurend. Wanneer het moment suprême voorbij is, gaat de druk ervan af en kan je lichaam herstellen. We spreken hier van acute stress dat in principe geen kwaad kan voor je gezondheid.
Gezonde stress draagt dus bij aan je prestaties, en een belangrijke voorwaarde van gezonde stress is dat je lichaam in staat is om hiervan te herstellen.
Want stress wordt pas een probleem voor je gezondheid, wanneer het langdurig voorkomt of er te veel stressmomenten achter elkaar zijn. Je lichaam heeft dan te weinig tijd om te herstellen. We spreken dan van chronische- en/of ongezonde stress.
Chronische stress zou de samenstelling van het microbioom kunnen veranderen. Maar hoe zit dit dan?
Wat is de invloed van stress op het microbioom of darmflora?
Chronische stress kan de samenstelling van het microbioom veranderen. Dit wordt veroorzaakt doordat bepaalde bacteriesoorten in aantal afnemen en andere bacteriesoorten juist in aantal toenemen.
Dit klinkt misschien wat vaag of algemeen, maar de wetenschap is zelf ook nog op zoek naar duidelijke antwoorden over de precieze verbanden.
Wil je meer weten over wat er wel bekend is over het microbioom? Lees dan ons artikel ‘‘Wat is het microbioom?’’
De verandering in onze darmflora kan een gevolg zijn van het feit dat we vaker (onbewust) slechtere keuzes maken, wie herkent zich in een van de volgende punten?
- Als je druk bent op je werk, heb je dan nog zin om ‘s avonds uitgebreid een verse maaltijd te bereiden? Veel mensen zijn geneigd om dan iets makkelijks in de magnetron te gooien of een maaltijd af te halen.
- Lig jij ‘s avonds laat nog lang te piekeren in bed? Of ben je tot 1 uur ‘s nachts nog druk bezig met emails voor je werk? Je verwacht het misschien niet maar ook slecht slapen heeft invloed op je microbioom. Meer hierover in: Wat is de invloed van slaap op het microbioom?
- Wie heeft er midden in een scheiding of aan het einde van het kwartaal wanneer je alle bedrijfscijfers moet opleveren zin om lekker ontspannen te sporten? Waarschijnlijk zijn er maar weinig mensen die in deze periodes nog tijd vrij weten te maken voor de sportschool of een wandeling in het bos. Je staat er misschien niet bij stil, maar onderschat de invloed van lichaamsbeweging op je darmflora niet.
Stress zorgt er wel direct voor dat onze darmwand minder kieskeurig wordt in welke stofjes het wel of niet toelaat. Een gezonde darm zal altijd proberen de slechte stoffen tegen te houden en alleen de gezonde voedingsstoffen door te laten. Dit hebben we uitgebreid beschreven in Wat is het immuunsysteem?
Maar in tijden van stress hebben we meer energie nodig, want we moeten ons hoofd boven water zien te houden in de bergen met emails, advocaten, emotionele verliezen enz.
Ons lichaam kiest er bewust voor om meer stofjes naar binnen te laten uit onze voeding, in de hoop er meer energie uit te halen. Maar daarbij komen ook meer vervelende indringers binnen.
Ook hier geldt weer, als dit maar kort duurt en we ons lichaam weer de tijd geven om hiervan te herstellen is dit geen probleem. Maar houdt dit lang aan dan kan dit problemen geven want ons immuunsysteem moet bijvoorbeeld harder werken om die indringers op te sporen en uit te schakelen.
Er is nog veel onduidelijk directe verbanden, maar de voorlopige conclusie lijkt er dus op dat stress indirect een negatieve invloed zou kunnen hebben op ons microbioom, en dan met name doordat de diversiteit aan darmbacteriën afneemt.
Hoe kan ons microbioom voor een lagere stressreactie zorgen?
Misschien heb je weleens gemerkt dat je meer last hebt van je buik of dat je lichaam op een andere manier reageert op stress, met jeuk of uitslag van de huid? Of misschien zelfs overgeven, diarree of flauwvallen?
Het kan ook zijn dat je iemand kent die (heftig) reageert op spannende situaties. Bijvoorbeeld bij een toets op school, of vlak voor een wedstrijd.
Maar niet iedereen heeft last van fysieke klachten.
Waarom heeft de een hier meer last van dan de ander? Zou onze darmflora hier een rol in kunnen spelen?
Een aantal wetenschappelijke studies laten zien dat iemand met een gezond en divers microbioom beter om kan gaan met stress.
Dit komt doordat het microbioom een rol speelt bij onze reactie op stress en beïnvloedt hoe veerkrachtig we zijn.
Met veerkracht wordt bedoeld: ‘Het vermogen van een persoon om zich aan te passen aan, en te kunnen herstellen van stressvolle omstandigheden.’
De werking van dit mechanisme heeft voornamelijk te maken met een beter functionerend immuunsysteem. Ook zijn er een aantal specifieke bacteriën die mogelijk stressgevoelens kunnen verminderen.
De volgende studie illustreert dit mooi. Bij dit onderzoek werden 47 gezonde vierdejaars geneeskundestudenten onderverdeeld in twee groepen, waarbij:
- 23 studenten een gefermenteerd melkdrankje kregen met daarin de bacterie Lactobacillus casei Shirota (de interventiegroep)
- 24 studenten een placebo kregen (de controlegroep)
Gedurende 8 weken ontvingen de studenten het melkdrankje met de probiotica of een placebo. Vervolgens moesten de studenten een eindejaars toets maken. Deze toets is bepalend of zij door mogen naar het volgende studiejaar en zou dus voor meer stress zorgen.
Er is gemeten wat het effect is van het melkdrankje op onder andere:
- Buikklachten (veroorzaakt door stress)
- Het angst- en stress niveau
- Het cortisol niveau (stresshormoon)
- Het microbioom
Alle metingen zijn zowel 8 weken voorafgaand aan de eindejaars toets, als 1 dag voorafgaand aan de toets, als 2 weken na afloop van de eindejaars toets gedaan.
Wanneer je de interventiegroep met de controlegroep vergelijkt, dan was er een significant verschil te zien in buikklachten en het stressniveau van de studenten. De interventiegroep (met probiotica) rapporteerde minder buikklachten en een lager stressniveau dan de controlegroep (zonder probiotica).
Opvallend hierbij was dat de interventiegroep 1 dag voor de eindejaars toets minder buikklachten had dan 8 weken voorafgaand aan de toets.
Daarnaast viel op dat het cortisolniveau (stresshormoon) van de controlegroep significant gestegen was op de dag voor de eindejaars toets. Bij de interventiegroep was het cortisolniveau niet gestegen.
Tenslotte was de diversiteit (het aantal verschillende soorten bacteriën) van het microbioom vlak voor de eindejaars toets in de controlegroep afgenomen en in de interventiegroep was de diversiteit gelijk gebleven.
Conclusie: Deze studie laat zien dat het drinken van een gefermenteerd melkdrankje met Lactobacillus casei Shirota de diversiteit van het microbioom behoudt en buikklachten en stress kunnen verminderen bij gezonde proefpersonen in stressvolle situaties.
De algemene aanname is dat hoe hoger je diversiteit is, hoe beter dat is voor je immuunsysteem en algehele gezondheid.
In deze studie lijkt die hoge diversiteit bij te dragen aan een lagere stress respons en minder buikklachten.
Wil je weten wat je zelf kan doen om de diversiteit van jouw eigen microbioom te verbeteren, lees dan onze 7 tips voor een gezonder microbioom.
Met onze begeleiding
je microbioom versterken!
Heb je regelmatig last van een opgeblazen buik, lijkt het wel alsof je steeds minder eten kan verdragen of neemt je energieniveau af terwijl je gezond eet en voldoende beweegt?
Stress, het immuunsysteem en het microbioom spelen een grote rol in verschillende leefstijl klachten.
Wil jij weten hoe je dit kan verbeteren met voeding en andere praktische tips?
Een paar keer per jaar starten wij een online programma om af te rekenen met jouw buikklachten, maar ook energieklachten, huidklachten of pijnklachten.
Want na ons 8 weken programma snap jij als geen ander dat jouw darmen mogelijk een oorzaak kunnen zijn van al deze klachten.
En belangrijker nog, jij weet straks ook hoe je ze kan oplossen.
