Wat is SIBO? En waarom kent niemand het?

SIBO, het is een naam wat je wellicht nog niet eerder hebt gehoord, gek, want het lijkt erop dat veel mensen er last van hebben.

De SIBO symptomen lijken heel erg op die van Prikkelbaar Darm Syndroom. Er zijn wel specifieke testen om tot een SIBO diagnose te komen, maar zo’n test wordt in Nederland weinig gebruikt. Jammer, want qua behandeling zij er zeker mogelijkheden.

Maar voordat je verder leest, waar hebben we het eigenlijk over:

Wat is SIBO?

SIBO betekent Small Intestinal Bacterial Overgrowth.
Oftewel een overgroei van bacteriën in de dunne darm.
Bij SIBO zijn er teveel bacteriën aanwezig in de dunne darm welke voor gezondheidsproblemen zorgen.
In de dikke darm is het normaal om veel bacteriën te hebben.
Maar in gezonde dunne darmen is het aantal darmbacteriën laag.

Die bacteriën die daar dus niet horen, eten ook nog eens mee van de belangrijke vitamines en mineralen, die jij dus niet meer kan gebruiken waardoor er tekorten kunnen ontstaan.

Helaas wordt er niet snel aan SIBO gedacht als je met vervelende en/of langdurige buikklachten hulp zoekt.
Tot enkele jaren geleden was SIBO een vrij onbekend begrip, ook voor de meeste artsen en specialisten.

En als er al onderzoek naar je klachten werd gedaan, leverde het vaak niets op en anders werd je weer naar huis gestuurd met lege handen. 

Het is zelfs zo dat de meest betrouwbare test voor SIBO helemaal niet in Nederland wordt gedaan. Daarvoor kan je een test in het buitenland bestellen, iets wat we verderop in dit artikel bespreken. Geen wonder dus dat artsen niet snel aan deze diagnose denken als het niet eens goed getest kan worden.

Langzaamaan komen de wetenschappelijke onderzoeken naar SIBO, die al jaren worden gedaan, steeds meer onder de aandacht. Gelukkig maar, want met de juiste onderzoeken en behandelingen kan je van je SIBO afkomen.

Wat zijn de symptomen van SIBO?

• Buikpijn en/of krampen
• Obstipatie
• Diarree
• Afwisseling van obstipatie en diarree
• Voedselovergevoeligheid
• Vermoeidheid
• Vettige/plakkerige ontlasting
• Gasvorming
• Overdreven winderigheid

Dit lijstje lijkt heel erg overeen te komen met het lijstje aan klachten wanneer je de stempel Prikkelbaar Darm Syndroom of PDS hebt gekregen.
Lees hier meer over wat we te vertellen hebben over Prikkelbaar Darm Syndroom.

Dat kan ook wel kloppen want onderzoeken laten zien dat mensen met PDS eigenlijk vaak last hebben van SIBO.
Zo laat één onderzoek zien dat 8 van de 10 mensen die de diagnose PDS hebben gekregen last hebben van SIBO. Dit werd gemeten met een ademtest waar ik het zometeen over ga hebben.

En wanneer zij specifiek behandeld werden op de overgroei in de dunne darm, melde 75% van deze mensen dat hun klachten verdwenen.

De diagnose prikkelbaar darm syndroom krijg je nadat er uitvoerig onderzoek is gedaan naar je darmklachten, maar helaas geen resultaat heeft opgeleverd. Om je niet met lege handen naar huis te sturen, wordt er een verzamelnaam voor je klachten gegeven: PDS.

SIBO is helaas nog niet een heel bekend begrip bij veel artsen of specialisten. Maar kijkend naar bovenstaande cijfers moet het een hoop blije PDS-patiënten gaan opleveren als er wel vaker specifiek getest gaat worden op SIBO.

Het betekend niet dat SIBO altijd de oorzaak is van PDS.
Je kan ook PDS hebben zonder een bacteriële overgroei in de dunnen darm.

Maar het zou mooi zijn als er vaker getest gaat worden om een duidelijk onderscheid te kunnen maken en om daardoor dus ook een betere en specifiekere SIBO behandeling te kunnen geven.

De sterke overeenkomsten met PDS zoals buikpijn of gasvorming zijn niet het enige wat je merkt van SIBO, de gevolgen gaan nog even wat dieper:

Voedsel wat je een paar uur eerder hebt gegeten, wordt in de dunne darm vermengd met spijsverteringssappen zodat het afgebroken kan worden en essentiële voedingsstoffen en vitamines en mineralen opgenomen kunnen worden in het lichaam.

Wanneer hier teveel bacteriën mee gaan doen, dan gaan zij al deze belangrijke voedingsstoffen gebruiken voor eigen consumptie. Ze leven op voedsel wat eigenlijk voor jou bestemd was, en als extra bedankje produceren ze extra gassen. Deze veroorzaken een opgeblazen gevoel, buikpijn, en overmatige winderigheid.

En dat is nog niet alles, want omdat nu de vertering én opname verstoord is in je dunne darm, kan het voorkomen dat er tekorten ontstaan.Zie hieronder enkele voorbeelden:

• IJzer
• Calcium
• Vitamine A
• Vitamine D
• Vitamine E
• Vitamine K
• Vitamine B12
• Magnesium
• Zink

Wanneer hier ernstige tekorten in ontstaan, kan SIBO indirect ook zorgen voor bloedarmoede, afname in cognitieve functie, zwakte, vermoeidheid, laaggradige-ontstekingen en daardoor weinig energie of je altijd maar moe en futloos voelen, of een algeheel verzwakt immuunsysteem.

Maar hoe ontstaat SIBO eigenlijk?

Wat zijn de oorzaken van SIBO?

Weinig bacteriën in de dunne darm, en heel veel in de dikke darm. Zo hoort het.
Een gezond lichaam is niet dom, alles werkt en gebeurd precies op die manier met een reden.

Als ons verteringssysteem (de darmen) goed werkt en alles in de juiste balans is, dan kunnen de bacteriën zich niet thuis gaan voelen in de dunne darm.
En als er bij SIBO “opeens” teveel bacteriën in de dunne darm zitten dan heeft dat natuurlijk een reden.

Te weinig maagzuur als oorzaak van SIBO?

Een van de redenen is het gebruik van maagzuurremmers.
Veelvuldig onderzoek heeft aangetoond dat bij langdurig gebruik van maagzuurremmers de kans op SIBO groter wordt.
Want wat doet maagzuur?

De naam zegt het al.. het is ontzettend zuur. De maag is een van de meest zure onderdelen van ons lichaam. Het eten in je maag komt in contact met al dat maagzuur en voornamelijk eiwitten beginnen hier al in de verteren. Al die brokken vlees die je naar binnen hebt geschrokt tijdens het barbecueën worden in de maag in kleinere stukjes geknipt door het zuur.
Daardoor kunnen deze kleine stukjes eiwitten verderop in de darmen beter worden opgenomen.

Maar nog een ander belangrijk onderdeel van het maagzuur is dat het bacteriën kan doden.
Zoals je weleens hebt gezien in films, gaat het niet zo best met je als je een bak zoutzuur over je heen krijgt. En bacteriën vinden dat ook niet zo fijn als ze in een bad met maagzuur belanden.
En hoe beter de kwaliteit van het maagzuur des te beter het zijn werk kan doen.

En ja, je zal altijd bacteriën binnen krijgen, dat kan via eten, maar doordat je speeksel doorslikt, want in je neus en mond zitten ook veel bacteriën.
Wees niet bang, dat is allemaal niet zo erg, want zoals je ziet heeft je lichaam daar allemaal afweersystemen voor.
Maar, dan moet je het niet gaan onderdrukken met bijvoorbeeld maagzuurremmers.

Lees hier ons artikel over de bijwerkingen van maagzuurremmers.

Verminderde darm bewegelijkheid bij SIBO

Een andere veel onderzochte oorzaak van SIBO is een verminderde darm-bewegelijkheid.

Door samentrekkende bewegingen duwen je darmen het voedsel steeds verder naar beneden, totdat je het een keer uitpoept op de wc.
Door verschillende oorzaken kan die bewegelijkheid verstoort raken. Als het voedsel daardoor te lang in de dunne darm blijft hangen, kan het daar gaan gisten en of rotten. Een prima voedingsbodem voor bacteriën dus.

Er zijn bacteriën die uit onze voeding gassen kunnen produceren. Waaronder ook methaan gas. Hierover later meer.
Nu lijkt het erop dat deze methaan-gassen, naast klachten als een opgeblazen gevoel of krampen, ook ervoor zorgen dat de darmen minder bewegelijk worden. Dit lijkt ook vaak samen te gaan bij mensen met PDS-C. Oftewel de vorm van PDS waarbij vaak Constipatie (verstopping) wordt gezien.

Bovenstaande illustratie laat een mogelijke oorzaak zien. Dit hoeft niet voor iedereen te gelden. Er zijn meerdere oorzaken mogelijk, maar bovenstaande laat zien hoe bij sommigen oorzaak en gevolg elkaar negatief kunnen beïnvloeden.

Hoe kan je testen op SIBO?

Er zijn verschillende manieren om te testen of iemand last heeft van SIBO. Echter geven veel testen die worden aangeboden geen 100% garantie. Vaak geven ze slechts een indicatie. Veel gebruikte testen in Nederland kunnen niet garanderen dat wanneer deze negatief is je echt géén SIBO hebt, omdat deze metingen niet volledig zijn.
Gelukkig zijn er ook wel betrouwbare SIBO test opties.

Ademtesten bij SIBO

De beste en meest betrouwbare SIBO test is een ademtest.
De bacteriën in de dunne darm die zich tegoed doen aan het voedsel daar, produceren verschillende gassen.
Waaronder waterstof- en methaangas. Deze gassen worden opgenomen in het bloed en adem je uit nadat deze gassen zijn uitgewisseld in de longen.

Op deze manier kan je SIBO dus via een ademtest meten.

Voor deze test krijg je een suikerdrankje te drinken. De bacteriën zullen lekker smullen van dit drankje en daardoor gaan ze gas produceren. Er wordt daarna ongeveer elke 20 minuten gemeten of jij al waterstof- of methaangas uitademt. Daarvoor moet jij dus elke keer opnieuw in het test kitje blazen.
Afhankelijk van welke test of laboratorium, is dat tussen de 5 en 10 keer en duurt het tot 3 uur.

Het drankje heeft een bepaalde tijd nodig om de maag, dunne darm en vervolgens de dikke darm te passeren.
Bij een negatieve test, dus wanneer er geen SIBO aanwezig is, zal er pas richting het einde van de test een piek in de resultaten te zien zijn. Want als er geen SIBO is, zal er ongeveer in de eerste 2 uur geen of nauwelijks waterstof- of methaangas gemeten worden. Dit omdat er dus geen bacteriën zijn die dat produceren, en zo hoort het ook.

Als er juist wel vroeg een piek is in de meetresultaten dan is de test positief en betekend dus dat je wel last van SIBO hebt. Door over een langere tijd vaker te meten, kan je ook meten waar in de darmen de overgroei zit. Is dat aan het begin of misschien aan het einde van de dunne darm? Het is allemaal informatie die voor ons als darm-therapeut waardevol is.

De test voer je uit op een nuchtere maag. Daardoor krijg je geen vals positieve testen doordat je bijvoorbeeld gassen van eerder gegeten voeding gaat uitademen. De eerste keer blazen is dan ook nog voordat je het suikerdrankje gedronken hebt. Dit is dan de nulmeting.

Er wordt dan ook gevraagd om zo’n 14 uur van tevoren niet meer te eten, zodat je echt nuchter bent.
In de drie uur dat de test duurt, mag je ook niet roken, sporten, eten of drinken. Dit zou de test kunnen beïnvloeden doordat het suikerdrankje sneller of langzamer de darm passeert. Daardoor krijg je afwijkende waardes.

De test kan je in Nederland laten aanvragen door de huisarts en kan bij vrijwel alle ziekenhuizen worden afgenomen.
Bij al deze ziekenhuizen wordt er alleen getest op de productie van waterstof gas door de bacteriën. Dat is jammer, want als de test negatief is, dan betekend het dus niet dat je geen SIBO hebt, want je kan ook een overgroei van bacteriën hebben die methaan produceren. Maar dat wordt dus niet gemeten.

Methaan en waterstof ademtest bij SIBO

In een wetenschappelijk onderzoek in België wat enkele jaren geleden is gehouden onder ruim 1000 proefpersonen waren er 599 die een negatieve ademtest hadden.

Deze eerste test was een waterstof test.
Toen deze 599 mensen een methaan ademtest deden bleek dat 97 hierop wel positief testten, en hebben dus wel degelijk SIBO.

1 op de 6 proefpersonen die in eerste instantie dachten niets te hebben, werden dus over het hoofd gezien en liepen een passende behandeling mis.

Om dus volledig en grondig te kunnen testen, moet je een ademtest hebben die waterstof én methaan gassen kan testen. Helaas vind je die niet in Nederland.
We hebben er wel een gevonden in Londen.
Dat is de Breath Hydrogen & methane (small intestinal bacterial overgrowth – SIBO). 

Zoals al onze andere testen waar we mee werken kan je deze zelf aanvragen.
Je krijgt de test inclusief al het materiaal wat er voor nodig is, thuis opgestuurd via de post. Na het afnemen van de test kan je deze ook weer zelf terug sturen, waarna je de uitslag krijgt. Wij helpen je met het uitlezen van de test en kunnen je er een passend en persoonlijk behandeladvies op geven.

Dit is de meest betrouwbare manier om te achterhalen of de oorzaak van je klachten een SIBO is.

Urine en ontlasting onderzoek bij SIBO

Binnen onze praktijk werken we ook regelmatig met andere darm en microbioom testen.
Deze testen kunnen nog een veel breder scala aan mogelijke darmproblemen opsporen.
In deze testen worden ook indicaties gegeven om aan SIBO te denken.

Zo word er in de Organische Zuren test van Medivere een hoop verschillende stoffen gemeten in de urine. Enkele van deze stofjes kunnen duiden op een overgroei aan bepaalde bacteriën. Maar omdat het niet mogelijk is om te bepalen waar in de darmen deze overgroei plaats vindt, kan het een probleem dunne darm zijn, dus een SIBO, maar het kan ook een probleem in de dikke darm zijn.

Hetzelfde geld voor de Darm Microbioom plus test van Medivere.
Dit is de meeste uitgebreide darm test waar wij mee werken. Een onderdeel van deze test is het meten van de samenstelling van je microbioom in de dikke darm. Bij bepaalde patronen in deze samenstelling kunnen wij als darm-therapeut een sterk vermoeden krijgen dat SIBO een rol speelt.

Ook geeft deze test weer hoe de vetvertering werkt en of het lichaam de vetten goed kan opnemen. Mocht dit niet het geval zijn dan is het mogelijk dat dit komt door SIBO.
Maar problemen met de vetvertering kan ook door andere oorzaken komen.

Hoewel de twee hierboven genoemde testen dus een indicatie kunnen geven dat er mogelijk een SIBO de oorzaak is van jouw klachten, is er nog steeds de waterstof/methaan ademtest nodig om dit 100% zeker te weten.

Het nadeel van de ademtest is dat deze alleen het probleem SIBO boven water krijgt. (als dat er is)
In de praktijk komen we soms hele ingewikkelde uitslagen tegen van de twee hierboven genoemde Medivere testen. Omdat er veel breder wordt getest krijgen we veel meer informatie om mee te werken.

En dat is juist ook weer interessant. Want stel dat je positief getest wordt op SIBO.. Waarom is dat dan zo?
In een normaal en gezond lichaam is er geen plek voor SIBO. Dus waar of wat gaat er ergens anders in het lichaam niet goed? Wat zou de achterliggende reden kunnen zijn dat die bacteriën het nu opeens wel fijn vinden in de dunne darm?

Wat kan BASIS voor je betekenen bij SIBO klachten?

Het is dus afhankelijk van wat jouw klachten zijn en uiteraard wat jij nog meer kan vertellen over je voorgeschiedenis, leefstijl, voedingspatroon en nog veel meer andere factoren.
Aan de hand van jouw persoonlijk verhaal is het mogelijk om de juiste test te adviseren.

Denk je na bovenstaand artikel serieus te verdenken dat je last hebt van SIBO en wil je dit ook daadwerkelijk grondig getest hebben? Als een van de weinige praktijken in Nederland werken wij ook met de uitgebreide ademtest uit Engeland.

Wil je vrijblijvend en gratis advies over welke test het beste past bij jouw klachten? Dat kan dus ook een andere test zijn dan de waterstof/methaan test.

Vraag hier meer informatie aan en start jouw weg naar gezonde darmen en een klachtenvrije buik.

De behandeling van SIBO

Wil je snel van SIBO af, dan moet je Rifaximin hebben.
Dat is een antibiotica dat in veel gevallen al in 1-2 weken goede resultaten geeft. (tenminste, je hebt dan de vloer gedweild, maar je hebt nog niet de kraan dicht gedraaid)
Het medicijn dood de bacteriën en velen ervaren veel minder klachten en ook zie je dat de ademtesten nu vaker negatief zijn.

Maar het is een “Quick and Dirty” manier. Want de kans dat het ook de “goede bacteriën” in de darmen doodt is uiteraard hoog.

Wij zijn niet zo fan van de zware antibiotica middelen als behandeling voor SIBO. Het is alsof je een kanon gebruikt om een muis te doden.
En de tijd dat iedereen denkt dat alle bacteriën slecht zijn en allemaal dood moeten, mag wat ons betreft snel achter ons liggen.

Gelukkig zijn er ook genoeg alternatieven die net zo goed werken, het is alleen wat meer uitzoekwerk, voor ons dan, als darm-therapeut en de resultaten laten vaak wat langer op zich wachten.

Daarom zijn wij wel fan van de uitgebreidere darmtesten, want zij bieden meer informatie over je buik die ons kunnen wijzen op de lekkende kraan. De oorzaak dus.

De oplossing ligt hem volgens ons dan ook in:

• De onderliggende oorzaak vinden
• De overgroei behandelen
• De voeding aanpassen
• Indien nodig het aanvullen van tekorten (door verminderde opname van vitamines en mineralen)

De onderliggende oorzaak vinden

Het verwijderen van de overgroei in de dunne darm is vaak niet het grootste probleem. Zeker niet wanneer je naar de medicatie grijpt.
Maar we denken liever nog een stapje verder. Want wat is de oorzaak achter de oorzaak?

Want we hebben dan wel uitgelegd dat er een SIBO kan zijn vanwege te weinig maagzuur, maar wat nou als je geen maagzuurremmers slikt, wat is dan de oorzaak van te weinig maagzuur?
Dan kan je wel die bacteriën gaan uitroeien, maar het is dweilen met de kraan open als je nog steeds te weinig maagzuur hebt, want dan is de kans dat het weer terug komt zeker aanwezig.
Of een slechte doorstroming in de darmen, dat zou ook nog kunnen komen door een traag werkende schildklier, om maar een mogelijke oorzaak te noemen.

De beste gratis tip, die we trouwens heel vaak geven is:
Goed kauwen.

Want de spijsvertering begint eigenlijk al in de mond.
Als jij rustig en goed je eten kauwt (en dus in kleine stukjes vermaalt), dan begint je speeksel al met verteren. En als jij kleinere brokjes eten naar de maag stuurt, dan kan dat maagzuur veel beter zijn werk doen, dan wanneer je een homp vlees in een keer naar binnen hebt gewerkt.

Heb je ooit weleens achterom gekeken voordat je wc doorspoelde? Heb je daar in die bruine hoop weleens mais zien zitten? Of andere onverteerde stukjes voeding? Zo zie je dat je darmen er weinig mee kunnen als jij niet eerst goed op je eten kauwt. Maar het kan dus wel voor problemen zorgen.

Als je wel maagzuurremmers gebruikt, is het wellicht een goed idee om met je arts te overleggen of je dit kan afbouwen.
Gebruik je ze niet, maar heb je toch te weinig maagzuur, dan is het handig om tijdelijk de zuurgraad van je maag te verhogen. Daarvoor kan je specifieke Betaïne HCL capsules gebruiken. Deze van vitakruid zou ik aanraden.

Lees ook: Maagzuur remmers: onschuldige pilletjes of gevaarlijke bijwerkingen? >>

De overgroei behandelen

Voorbeelden van deze alternatieven vind je in de manier van eten, combinaties van eten of toevoeging van bepaalde voedingsproducten. Dit is ook handig voor de “non-responders” op Rifaximin. Dit zijn mensen waar de antibiotica niet aanslaat. Het behandelen met kruidencapsules werkte voor hen wel.
Uit onderzoek blijkt dan het toevoegen van bepaalde kruiden een net zo goed effect heeft, maar dan wel met minder bijwerkingen.
Je moet dan denken aan:

• Oregano-olie
• Knoflook, of allicine als je niet goed reageert op knoflook
• Gember
• Berberine
• zwarte walnoot
• kruidnagel
• pepermunt-olie
• artemesia
• olijfblad

De voeding aanpassen

Daarnaast is het een goed idee om andere voedingskeuzes te maken. Voeding waar je darmen blij van worden, en voeding wat niet zo lekker is voor je darmen even te laten staan.

Denk aan het FODMAP dieet. Daar haal je voor een bepaalde tijd bepaalde voedingsproducten weg zodat de darmen niet meer teveel geprikkeld worden  en even de kans krijgen om te herstellen. Dit boek over FODMAP is een mooi startpunt en staat vol met recepten.

Hoewel er wel een algemeen advies te noemen is, kunnen we het met genoeg informatie ook persoonlijk maken.
Het mooie is dat iedereen die bij ons op consult komt een handig overzicht meekrijgt van FODMAP gevoelige voeding en we deze samen invullen in jouw persoonlijk behandelplan.

Voeding wat de darmen kan prikkelen zijn bijvoorbeeld granen, gebakken producten, producten met (toegevoegde) fructose of lactose. Maar denk ook aan peulvruchten of koolsoorten.

Een handig boek wat je kan helpen bij SIBO klachten is het volgende boek: SIBO, Systematisch Ingrijpen om Buikklachten te Overwinnen

TIP: Je kan bovenstaande 2 boeken ook in een goedkopere bundel kopen.

Aanvullen van tekorten

Nog een klein stukje herhaling, de dunne darm zorgt ook voor opname van belangrijke voedingsstoffen. Alleen het probleem met SIBO is dat deze opname vaak niet meer goed verloopt.
Daardoor kunnen tekorten ontstaan in soms essentiële vitaminen en mineralen.
Bijvoorbeeld vitamine B12 en zink zijn ook weer essentieel voor het aanmaken van maagzuur. Om het probleem op alle fronten aan te pakken is het een goed idee om dit ook weer aan te vullen door middel van supplementen. Maar denk ook aan ijzer, calcium, vitamine A, vitamine D, vitamine E, vitamine K en magnesium.

Hou je niet zo van zelf dokteren via boeken, dan raden we aan om vrijblijvend contact met ons op te nemen. 
Wanneer je onze vragenlijst invult, kunnen we aan de hand van die informatie een passend advies geven over vervolgstappen.
Soms is dat via een test, en soms ook niet.
Belangrijk om te weten is dat wij niets verdienen aan zo’n test, dus wij gaan jou ook niet onnodig op kosten jagen als dat niet nodig is.

We gebruiken het puur om met meer informatie een gericht behandelplan te kunnen opstellen zodat wij jou, als SIBO specialist, sneller resultaat kunnen bieden.

Wil jij dat we je verder helpen met je SIBO klachten of PDS klachten, vul dan vrijblijvend onze vragenlijst in op deze pagina. We nemen daarna contact met je op.