Prikkelbaar Darm Syndroom

Je hebt de diagnose Prikkelbaar Darm Syndroom gekregen, en nu weet je eigenlijk nog niets. Je zit thuis maar voelt je onbegrepen, of je tast nog steeds in het duister omdat er voor de klachten geen duidelijke oorzaken aangewezen kunnen worden. 

Tuurlijk, er is een darmonderzoek gedaan, en er zijn geen verhoogde ontstekingsmarkers gevonden. Gelukkig, maar vaak betekend dat ook het einde van het reguliere onderzoek als wij de verhalen van onze cliënten horen.

Dat moet anders, laten we het uitsluiten van erge darm aandoeningen door een arts niet als het einde van een traject zien, maar juist als het begin. Want zonder de enge rode vlaggen kunnen we nu aan de slag gaan met een behandelingen om jouw klachten te verminderen.

In dit artikel vertellen we over hoe en waarom de arts tot de diagnose komt, waarom die diagnose eigenlijk niet zoveel zegt, en welke andere factoren invloed kunnen hebben op de darmen die vaak vergeten worden. En hoe je met een diëtist veranderingen als minder buikkrampen, minder gasvorming of minder vermoeidheid kan bereiken. Uiteraard door aanpassingen in bepaalde voedingsmiddelen, maar er zijn meer factoren die kunnen bijdragen de diagnose PDS.

Ook kan je met een test onderzoeken wat voor behandelmogelijkheden je nog meer hebt.

Vind je het fijner om video’s te kijken, bekijk dan onze samenvatting in onderstaande video die wij hebben gemaakt:

Wat is Prikkelbaar darm syndroom (PDS)?

PDS is de afkorting voor Prikkelbaar Darm Syndroom. Het is een veelvoorkomende chronische darmziekte, waarbij de functie van het maag-darmkanaal verstoord is. (Met name de dunne en dikke darm).

Klachten die veel voorkomen zijn problemen met de ontlasting, buikpijn, een opgezette buik, winderigheid en buikkrampen. Ook wordt het wel eens een spastische darm genoemd of in het Engels Irritable Bowel Syndrome, afgekort IBS.

Klachten die veel voorkomen zijn problemen met de ontlasting, buikpijn, een opgezette buik, winderigheid en buikkrampen.

Wat zijn de symptomen van prikkelbare darm syndroom?

Mensen met de diagnose PDS ervaren de volgende klachten zoals:

• Buik- pijn en/of krampen
• Opgeblazen gevoel
• Opgezette buik
• Obstipatie (verstopping)
• Diarree
• Vettige/plakkerige ontlasting
• Overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen
• Vermoeidheid
• Gasvorming
• Overdreven winderigheid
• Stinkende ontlasting

Verschillende vormen van PDS

Er zijn verschillende vormen van Prikkelbaar darm syndroom symptomen. Op basis van je ontlastingspatroon wordt bepaald welke vorm je hebt. Je kunt onderscheid maken tussen de volgende categorieën.
– PDS-C: Als je veel last hebt van Constipatie (verstopping)
– PDS-D: Als je veel last hebt van Diarree
– PDS-M: Wanneer je een Mix hebt van constipatie en diarree

De Bristol stoelgang kaart is een handige tool om je ontlasting te beoordelen.

In eerder genoemde video heb je een vereenvoudigde versie gezien. Aan de bovenkant van de schaal heb je een stoelgang die past bij constipatie. Zit je midden op de schaal dan heb je een normale ontlasting. En zit je aan de onderkant van de schaal dan heb je een stoelgang die past bij diarree. 

Hoe wordt de diagnose PDS gesteld?

Om tot de diagnose PDS te komen, worden er eerst bepaalde darm aandoeningen uitgesloten. Denk daarbij aan de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en darmkanker. Soms wordt er ook aanvullend onderzoek gedaan, waarbij bijvoorbeeld darmparasieten, coeliakie of schildklierproblemen worden uitgesloten (al gebeurd dit ook heel vaak niet). Omdat er zoveel verschillende onderzoeken mogelijk zijn, hebben mensen soms het idee dat zij van het kastje naar de muur worden gestuurd. Hoewel het goed is dat er uitgebreid onderzoek gedaan wordt, is het natuurlijk frustrerend dat er nooit iets wordt gevonden. Zeker omdat men wel serieuze klachten ervaart. 

Volgens de richtlijnen van de huisarts heb je PDS wanneer je voldoet aan de zogenaamde ROME 4 criteria:

– Minstens drie dagen per maand buikklachten hebt gehad in de afgelopen drie maanden

– De klachten minimaal zes maanden geleden begonnen zijn

– Je twee of meer van de volgende symptomen hebt:

1. Je merkt een verbetering van pijn, nadat je naar de wc bent geweest
2. Je gaat meer dan 3 keer per dag of minder dan drie keer per week naar de wc
3. Je ontlasting is te hard of te waterig

Dit is best een ingewikkeld eisenpakket. Natuurlijk snappen wij ook wel dat je ergens een grens moet trekken, maar een beetje krom is het wel.

Ga je namelijk naar de specialist terwijl je nog maar 5 maanden last hebt van buikkrampen of andere buikklachten, dan heb je officieel dus geen PDS, maar kom je een maand later met dezelfde klachten dan heb je volgens deze ingewikkelde formule wel de stempel PDS verdiend.

Prikkelbaar Darm Syndroom is op deze manier een verlegenheidsdiagnose.

Na onderzoek blijkt dat je (gelukkig) geen ernstige darm aandoening hebt, maar wat dan de oorzaken van jouw serieuze klachten zijn, kan ook niet worden vastgesteld. En om niet met lege handen thuis te komen krijg je in je patiënten dossier de aantekening Prikkelbaar Darm Syndroom.

Nu je die stempel hebt, is het eigenlijk iets wat weinig zegt. Want dat jij last hebt van prikkelbare darmen of spastische darmen, dat wist je zelf ook wel, daarom ging je in de eerste plaats naar de huisarts of MDL specialist.

En het feit dat het is omgedoopt tot een Syndroom geeft ook geen hoop. Een syndroom is namelijk een verzameling van veel voorkomende klachten of symptomen. En als al die symptomen vaker voorkomen dan worden ze voor het gemak ondergebracht in 1 groep. 

En dat herkennen we aan het stappenplan in de richtlijnen van de huisarts.

Als je minimaal 6 maanden lang, waarvan in de in de laatste 3 maanden minimaal 3 keer per maand bepaalde symptomen hebt, dan groepeert men ze tot een syndroom, in dit geval PDS.

Schrik ook niet van de term chronisch wat vaak wordt gebruikt bij PDS. Dit zegt namelijk alleen iets over de duur van je klachten. Dit zegt dus niets over de ernst en of het wel of niet te behandelen is. Iets wordt al als chronisch bestempelt wanneer je minimaal 3 maanden last hebt. Dit maakt PDS automatisch een chronische aandoening.

Allemaal leuk en aardig, maar wat is nou de oorzaak?

Mogelijke oorzaken van PDS

PDS is dus een verzameling van klachten en kan niet objectief worden vastgesteld. Daarom is het lastig om een precieze oorzaak aan te wijzen. De oorzaak van PDS is nog niet duidelijk en daarom wordt er veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Waarschijnlijk spelen verschillende factoren een rol.

Een aantal klachten hebben waarschijnlijk te maken met een onjuiste darmwerking:

– De darm maakt teveel bewegingen (ook wel spasmen of verkrampingen genoemd)

– De darm maakt te weinig bewegingen

– De zenuwen in de darm zijn extra gevoelig

Maar ja, ook dit zijn weer symptomen, of gevolgen. Want wat is dan de oorzaak dat een darm te veel of te weinig bewegingen maakt? Of dat deze overgevoelig is?

Als we altijd maar naar de gevolgen blijven kijken zal er nooit wat veranderen terwijl er met de juiste behandeling wel degelijk vooruitgang te boeken is.

Een verstoring in de communicatie tussen de darm en hersenen (Darm-brein as)

De communicatie tussen de darm en ons brein verloopt via het zenuwstelsel. Het zenuwstelsel geeft signalen van onze darm door naar onze hersenen en andersom. Hierdoor ervaren we bijvoorbeeld trek, aandrang om naar de wc te gaan, maar ook buikpijn. Bij PDS lijkt het erop dat de darm en de hersenen te sterke- of te veel signalen versturen. Hierdoor kan de darm extra gevoelig zijn en de darm beweeglijkheid verstoord zijn.

De samenstelling van ons microbioom (darmbacteriën)

In onze darmen leven miljarden bacteriën. De verhoudingen tussen deze bacteriën zijn ontzettend belangrijk. Wanneer het microbioom uit balans is, kan dit leiden tot darmklachten. De samenstelling van het microbioom is bij mensen met PDS anders dan bij gezonde mensen. Wetenschappers vermoeden dat bepaalde bacteriën verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van klachten. Het microbioom heeft namelijk invloed op de gevoeligheid en beweeglijkheid van darm. Maar ook op onze vertering, de gezondheid van je darmen en nog veel meer!

Een beschadiging aan de darmwand

De darmwand vormt een scheiding tussen de binnen- en buitenwereld. Wanneer de darmwand beschadigd is, kunnen schadelijke stoffen en ongewenste indringers (slechte bacteriën, schimmels etc.) door de darmwand heen komen. Zij komen dan in de bloedbaan, waardoor het immuunsysteem geactiveerd wordt. Dit kan onder andere leiden tot darm- en vermoeidheidsklachten. Beschadigingen aan de darmwand kunnen meerdere oorzaken hebben. Denk bijvoorbeeld aan een infectie of ontsteking, teveel darmbacteriën die de darmwand afbreken in plaats van opbouwen of teveel slechte voeding.

Een maag-darminfectie als oorzaak van PDS klachten

Bij circa 25% van de mensen met PDS is een eerdere darminfectie de oorzaak van het ontstaan van de buikklachten. Een darminfectie wordt meestal veroorzaakt door slechte bacteriën, maar kan ook veroorzaakt worden door een virus of parasiet. Een infectie wordt regelmatig teruggezien als gevolg van een reis naar het buitenland. Denk bijvoorbeeld aan reizigersdiarree, wat je kan oplopen door onbekende of niet goed bereide dingen te eten in diverse landen, zoals als Egypte, Thailand of Marokko. Die ongewenste indringers kunnen belangrijke lichaamsfuncties verstoren, waardoor darmklachten kunnen ontstaan.

Dit is wel opmerkelijk want volgens de richtlijnen moeten bijvoorbeeld parasieten uitgesloten worden door middel van testen. Als dit de oorzaak is van je diagnose prikkelbaar darm syndroom, dan heb je geen PDS maar last van bijvoorbeeld parasieten. Het is alleen niet getest, wat wel zou moeten gebeuren volgens het protocol en je hebt ten onrechte de stempel Prikkelbaar darm syndroom gekregen.

PDS en Erfelijkheid

Vermoedelijk speelt ook erfelijke aanleg een rol. Mensen met PDS hebben vaak andere familieleden met PDS. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat je aanleg hebt voor een verhoogde gevoeligheid in de darmen of voor bepaalde psychische aandoeningen. Maar weet wel dat je niet de symptomen zelf overneemt. Je erft de oorzaken die de symptomen tot uiting brengen.

Zijn jouw darmen overgevoelig voor bijvoorbeeld gluten of andere, bijvoorbeeld, histamine- of FODMAP rijke voedingsmiddelen doen hoef jij geen last te hebben als je deze producten structureel vermijd. Soms is zo’n verandering in je patroon al genoeg om je buikklachten te verminderen, ook al heb jij een bepaalde overgevoeligheid geërfd. Uiteraard kan een diëtist, als specialist in voeding, je hier goed bij helpen, zeker wanneer je dit goed laat testen.

SIBO en PDS klachten, twee handen op 1 buik? 

Wellicht ken je SIBO nog niet. Eigenlijk is dat heel erg gek, want de symptomen komen vrijwel 1-op-1 over met die van PDS. Echter is er bij SIBO een duidelijke oorzaak aan te wijzen. Namelijk een overgroei aan bacteriën in de dunne darm. (in het Engels: Small Intestinal Bacterial Overgrowth oftwel SIBO) Je hebt deze liever wel in de dikke darm, maar teveel ervan in de dunne darm kunnen problemen geven.

Mensen met SIBO ervaren vaak de volgende klachten:

• Buik- pijn en/of krampen
• Obstipatie
• Diarree
• Afwisseling van obstipatie en diarree
• Voedselovergevoeligheid
• Vermoeidheid
• Vettige/plakkerige ontlasting
• Gasvorming
• Overdreven winderigheid

zoals je ziet zijn de symptomen hetzelfde als de PDS klachten.

Uit onderzoek blijkt dat bij 6 op 10 mensen met de diagnose prikkelbare darm, met een gerichte behandeling op SIBO de klachten verminderen of zelfs oplossen.

Het onderwerp SIBO volledig behandelen gaan te ver voor dit artikel, maar ik wil je graag verwijzen naar het artikel Wat is SIBO? – Wat is de oorzaak en hoe los ik het op?

Andere Factoren die invloed hebben op het prikkelbare darm syndroom

• Voeding
  Een quote van de maag-lever-darm-stichting:
  “Ongeveer 75% van de mensen met PDS-klachten geeft aan baat te hebben bij een verandering of aanpassing in het dieet.”
  Voeding kan een rol spelen bij het ontstaan van darmklachten.
  Zo zijn er vele voorbeelden op te noemen die jouw darmen uit balans kunnen brengen. Je moet vooral denken aan sterk bewerkte producten met weinig goede voedingsstoffen, zoals vezels of vitamines en mineralen. Ook onregelmatig eten en drinken kan een rol spelen bij het ontstaan van darmklachten. 
  Daarnaast heeft voeding ook invloed op de klachten zelf. Bepaalde producten kunnen klachten verergeren, denk aan histamine rijke producten of producten met FODMAP’s.
  Daartegenover staat dat andere producten je klachten kunnen verminderen.
  Belangrijk hierbij is dat dit per persoon enorm kan verschillen.
  Afhankelijk van jouw persoonlijke situatie en de klachten die je hebt, kan er een plan op maat gemaakt worden.
• Stress
  Verhoogde stress kan bij sommige mensen leiden tot PDS klachten. Omgekeerd kunnen Mindfulness oefeningen er soms voor zorgen dat klachten afnemen. Dit mechanisme heeft te maken met de Darm-Brein-as en de signalen die via het zenuwstelsel doorgestuurd worden.
• Beweging
  Lichaamsbeweging kan een rol spelen bij het ontstaan van darmklachten. Te weinig lichaamsbeweging kan bijvoorbeeld leiden tot constipatie. Ook kunnen klachten verergeren of langer duren wanneer er niet bewogen wordt. Daarnaast kan te veel lichaamsbeweging ook leiden tot darmklachten. Denk bijvoorbeeld aan marathonlopers die in de rij voor de wc staan. Een middenweg hierin vinden, is dus het beste voor je darm. Zo kan beweging de darm beweeglijkheid verbeteren, stress verminderen en pijn bestrijden (door de aanmaak van endorfine).  
• Leefstijl
  Je leefstijl heeft veel invloed op de darm. Een druk en onregelmatig leven kan bijvoorbeeld darmklachten veroorzaken en verergeren. Neem jij de tijd om te eten? Maak je tijd vrij om naar de wc te gaan? En plan je voldoende rust in? Allemaal leefstijl vragen die verband kunnen hebben met jouw darmklachten. 
• Slaap
  Ook goed slapen is van belang voor je darm. Wanneer je minder goed slaapt, te kort slaapt of onregelmatig slaapt kan dit klachten verergeren. Dit heeft te maken met een stukje herstel van de darm (‘s nachts) en je hormoonhuishouding. 
• Persoonlijke factoren
  Bij persoonlijke factoren kun je denken aan: Hoe is je kindertijd geweest? En wat is jouw persoonlijkheid? Ben je bijvoorbeeld perfectionistisch, dan kan het zijn dat jij eerder stress ervaart, wat vervolgens kan leiden tot darmklachten.   
• Mentale gezondheid
  Met mentale gezondheid wordt bedoeld hoe jij omgaat met gedachten en emoties. Wanneer je last hebt van angst of een depressie kan dit darmklachten veroorzaken of verergeren. (Via de darm-brein-as).
• Hormoonhuishouding
  Hormonen kun je zien als verkeersleiders die belangrijke functies uitoefenen in het lichaam. Wijzigingen in de hormoonhuishouding kunnen darmklachten veroorzaken of verergeren, denk bijvoorbeeld aan een veranderde hormoonhuishouding bij zwangere vrouwen. 
• Medicijnen
  Bepaalde medicijnen kunnen de stoelgang ongunstig beïnvloeden. Hierdoor kun je bijvoorbeeld last hebben van diarree of constipatie. Maar omdat medicijnen bijwerkingen hebben, kiezen wij liever eerst voor het aanpakken van de behandelmogelijkheden in de BASIS (Beweging, Ademhaling, Stress, Immuunsysteem en Slaap). Verder kan antibiotica goede bacteriën uit het microbioom doden, waardoor klachten kunnen ontstaan. Wij vragen bij ons in de praktijk altijd nadrukkelijk of iemand in het afgelopen jaar een antibiotica kuur heeft gehad. Vaak is er een duidelijke relatie tussen de start van de klachten en het gebruik van de antibiotica. De kans is zeer groot dat je microbioom samenstelling ernstig verstoort is. Maar vergeet ook niet zoiets “onschuldigs” als maagzuurremmers. Deze blijken toch wel wat bijwerkingen te hebben op de lange termijn.
• Ziekten
  Darminfecties of -ontstekingen hebben invloed op het ontstaan van darmklachten en kunnen klachten verergeren. Ook andere (chronische) ziekten kunnen dit effect hebben. Bijvoorbeeld: Een burn-out, parkinson of anorexia. 
• Communicatie tussen darm-brein
  Een verstoorde communicatie tussen de darm en onze hersenen kan darmklachten veroorzaken of versterken. Ook kunnen psychische factoren darmklachten beïnvloeden. Het bekendste voorbeeld hiervan is stress.  
• Microbioom
  De samenstelling van het microbioom heeft veel invloed op de darmgezondheid. Verkeerde verhoudingen in het microbioom kunnen leiden tot darmklachten. Ook zijn er specifieke bacteriën die klachten kunnen veroorzaken of verergeren. We hebben aparte blog over het microbioom geschreven als je hier meer over wilt weten.
• Algehele Darmgezondheid
  Onder darmgezondheid valt onder andere de conditie van de darmwand, het darmslijmvlies en een juiste samenstelling van het microbioom. Beschadigingen hieraan, kunnen darm problemen veroorzaken of versterken. 

Het is duidelijk dat er veel verschillende factoren zijn, die invloed kunnen hebben en daarom is het ook moeilijk voor de medische wetenschap om tot een conclusie te komen. Maar weet dat er met zo veel verschillende mogelijke oorzaken, er ook minstens evenveel verschillende behandelmogelijkheden zijn.

Behandeling bij prikkelbaar darm syndroom (PDS)

Omdat iedereen anders is, is er niet één specifieke behandeling die werkt voor alle mensen met PDS. Met voeding en leefstijl kun je echter in veel gevallen de klachten verminderen. (Ook zonder medicijnen). Hierbij is het belangrijk dat je hulp zoekt bij iemand die naar het totale plaatje kijkt en de behandeling op maat en op jou persoonlijk afstemt.

Sommige mensen ervaren positief verschil met probiotica. Anderen met een speciaal FODMAP dieet, een histamine arm dieet, zeker als je gevoelig bent voor deze voedingsmiddelen. Anderen pakken hun buikpijn en andere klachten aan met het eten van meer vezels, minder bewerkte voedingsproducten met veel suikers. Of je kan met de juiste voedingscombinaties je opgeblazen gevoel verminderen en de prikkelbare darm tot rust brengen.

Wat BASIS voor jou kan betekenen als jij de diagnose Prikkelbaar darm syndroom hebt gekregen

Bij BASIS werken we met ontlastingstesten waarmee we het functioneren en de gezondheid van de darmen kunnen testen. Ook krijgen we zo een duidelijk inzicht in de microbioom samenstelling. Kijk maar op onze pagina met al onze darm en microbioom testen.

Met deze informatie uit zo’n test kunnen we een gericht en persoonlijk advies geven.

Met onze achtergrond als diëtiste en orthomoleculair therapeut hebben wij veel kennis in huis om jou te helpen bij prikkelbaar darm syndroom.

Wij kijken graag met je mee waar jouw klachten vandaan komen en maken een behandelplan op maat. Geen eenzijdige aanpak, maar praktische tools om alle factoren aan te pakken die een rol spelen in jouw klachten!

Dit doen we door te werken met gespecialiseerde darmtesten. Met deze testen kunnen heel gericht kijken wat er bijvoorbeeld niet goed gaat in de spijsvertering, of je last hebt van schimmels of gisten. Ook kunnen we gebruik maken van microbioom testen. Zo zien we precies welke darmbacteriën jij hebt, en ook in welke verhouding.

Wil je weten of zulke testen ook jou van je PDS klachten af kunnen helpen?
Wil jij ook af van je spastische darmen of opgezette buik en meer energie?
Ben jij je maag klachten en verstopping in de darmen ook zat?
Wil jij ook niet meer alleen de symptomen onderdrukken maar weten wat de echte oorzaken van je klachten zijn?

Vul vrijblijvend onze vragenlijst in. Aan de hand van deze vragenlijst kunnen wij jou adviseren welke ontlastingstest het beste bij jouw klachten en hulpvraag past.
De meest uitgebreide test geeft 14 pagina’s aan informatie over het functioneren van jouw darmen en vertering en hoe je verschillende organen functioneren door bepaalde waardes in de ontlasting te meten. Maar ook of je last hebt van parasieten, schimmels of gisten.
Na het afnemen van zo’n test kom je bij ons lang om een persoonlijk en praktisch behandelplan op te stellen waar je direct mee aan de slag kunt.

Kijk dan voor de vragenlijst en vraag gratis vrijblijvend advies aan bij een van onze darm specialisten.
We horen graag van je!

Veel gestelde vragen